Γιατί τα τρέχοντα γεγονότα στην Ουκρανία (θα έπρεπε) να εγείρουν ερωτήματα για τους πρόσφυγες στην Ελλάδα
Οι σημερινές εκφράσεις αλληλεγγύης από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες προς τους πρόσφυγες από την Ουκρανία θα πρέπει να αναζωπυρώσουν τον λόγο για την απάντηση της Ευρώπης στους πρόσφυγες γενικά.
Από: Mimi Hapig
Η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου 2022 και τα ακόλουθα γεγονότα έχουν επισκιάσει όλες τις άλλες εξελίξεις και θέματα στην Ευρώπη. Η προέλευση της βίας και η απειλή ακόμη μεγαλύτερης καταστροφής δεν βρίσκονται μόνο στο κατώφλι της Ευρώπης. έχουν κλωτσήσει την πόρτα και καταστρέφουν ολόκληρες πόλεις και ζωές. Με αυτή την εξέλιξη, το θέμα και η ρητορική γύρω από τους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες έχει αναζωπυρωθεί στην Ευρώπη, έχοντας για τελευταία φορά πανταχού παρούσα στα μέσα ενημέρωσης της το 2015 και το 2016.
Εμείς, η ομάδα του ανθρωπιστικού μας χώρου δημιουργίας «Habibi.Works» στην Ελλάδα, στεκόμαστε αλληλέγγυοι στους ανθρώπους που επλήγησαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ενώ είμαστε πεπεισμένοι ότι είναι ευθύνη των ασφαλών χωρών να παρέχουν πλήρη, άμεση υποστήριξη σε όλους τους ανθρώπους που φεύγουν από την Ουκρανία, όσοι από εμάς συμμετείχαμε στην ανθρωπιστική απάντηση στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια δεν μπορούμε παρά να αναρωτιόμαστε γιατί η αλληλεγγύη είναι τόσο εύκολα επεκτάθηκε από τις ευρωπαϊκές χώρες τώρα αφού εκατοντάδες χιλιάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά που έφτασαν στην Ευρώπη αναζητώντας ελευθερία και ασφάλεια τα τελευταία χρόνια έχουν ταπεινωθεί, ποινικοποιηθεί, παραμεληθεί και αποκλειστεί. Για να το βάλουμε στο πλαίσιο: ενώ διαβάζετε αυτό το κομμάτι, περίπου το ένα τρίτο των αιτούντων άσυλο που ζουν σε ελληνικούς προσφυγικούς καταυλισμούς υποφέρουν από πείνα.
Κάθε μέτρο ελέγχου που επιβάλλει η ελληνική κυβέρνηση είναι ένα σκαλοπάτι για μελλοντικά μέτρα ελέγχου.
Ο στόχος αυτού του άρθρου δεν είναι να υποστηρίξει ποιος έχει μεγαλύτερη ανάγκη από υποστήριξη. Αυτό το άρθρο σκοπεύει να ρίξει φως σε ορισμένες από τις τελευταίες εξελίξεις, παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και (εντελώς περιττή) ταλαιπωρία των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, σε μια εποχή που το θέμα των προσφύγων επανέρχεται σκληρά στην ευαισθητοποίηση του κοινού.
Ο ακριβής αριθμός των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα είναι άγνωστος. Η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) περιλαμβάνει μόνο άτομα που έχουν εγγραφεί επίσημα σε καταυλισμούς ή εγκαταστάσεις προσφύγων, αλλά όχι άτομα που παραμένουν μη εγγεγραμμένα ή χωρίς έγγραφα. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα τους, στα τέλη του 2019, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ανεβάζει τον αριθμό των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο σε εγκαταστάσεις στην Ελλάδα σε 186.000 . Η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης δημοσίευσε ένα πιο ενημερωμένο νούμερο , το οποίο υπολογίζει ότι 119.700 αιτούντες άσυλο και 50.000 πρόσφυγες διαμένουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα.
Τοίχοι αντί για ενοποίηση
Το 2021, η ελληνική κυβέρνηση άρχισε να κατασκευάζει τσιμεντένιους τοίχους γύρω από τους προσφυγικούς καταυλισμούς στην ηπειρωτική Ελλάδα. Οι εγκαταστάσεις που φιλοξενούν άνδρες, γυναίκες και παιδιά για το χρόνο που πρέπει να περιμένουν τις αρχές να αποφασίσουν σχετικά με τα αιτήματά τους για άσυλο (που μπορεί να κυμαίνονται από μήνες έως χρόνια) μετατρέπονται σε κλειστούς χώρους που μοιάζουν με φυλακές.
Ωστόσο, οι προσφυγικοί καταυλισμοί, αν και είναι επειγόντως απαραίτητοι και κρίσιμοι ως πρώτη απάντηση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, ειδικά σε περιοχές που γενικά ή προσωρινά στερούνται υποδομών, δεν είναι κατάλληλοι για να φιλοξενήσουν ανθρώπους για μεγάλες περιόδους.
Στην Ελλάδα, άδεια κτίρια υπάρχουν σε αφθονία από την οικονομική κρίση το 2010. Δεν χρειάζεται να μένει κανείς σε σκηνή ή κοντέινερ. Το ελληνικό κράτος, αντί να παρέχει αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης σε υπάρχοντα κτίρια και έτσι να επενδύσει στην ελληνική αγορά κατοικίας και στην οικονομία της χώρας, επέλεξε να αφήσει εκατομμύρια ευρώ να διαρρεύσουν στην άμμο των μη βιώσιμων προσφυγικών καταυλισμών.
Το 2016, τον πρώτο χρόνο της εμπλοκής μας στην Ελλάδα, υποθέσαμε ότι η απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης αντικατόπτριζε την άρνηση να παραδεχτεί ότι η άφιξη ανθρώπων στα σύνορά τους θα ήταν μια μακροπρόθεσμη πρόκληση. Με τα χρόνια που περνούσαν, ένα άλλο πιθανό κίνητρο έγινε εμφανές σε εμάς: η επιθυμία να ελέγξουμε τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο σε κεντρικές τοποθεσίες.
Ο έλεγχος με αυτόν τον τρόπο, ωστόσο, οδηγεί σε διαρκώς αυξανόμενους περιορισμούς στα δικαιώματα και τις ελευθερίες των ανθρώπων. Ένας προσφυγικός καταυλισμός επιτρέπει τείχη. Οι τοίχοι επιτρέπουν την απαγόρευση κυκλοφορίας (που υπάρχουν ήδη σε ορισμένους καταυλισμούς). Τα τείχη επιτρέπουν τον πλήρη αποκλεισμό τοπικών και διεθνών παρατηρητών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενισχύοντας περαιτέρω τη λογοκρισία που ήδη απαγορεύει στις ΜΚΟ να αναφέρουν γεγονότα που συμβαίνουν μέσα στους καταυλισμούς. Αποτρέπουν την ενσωμάτωση και την κατανόηση μεταξύ των κοινοτήτων υποδοχής και των νεοφερμένων. Με άλλα λόγια, κάθε μέτρο ελέγχου που επιβάλλει η ελληνική κυβέρνηση είναι ένα σκαλοπάτι για μελλοντικά μέτρα ελέγχου.
Η υπόλοιπη Ευρώπη ήταν επαίσχυντα ήσυχη υπό το φως αυτών των εξελίξεων και η σοβαρή κριτική από πολιτικούς φορείς είναι απίθανη. Άλλωστε, ο προϋπολογισμός των 28,4 εκατ. ευρώ για την κατασκευή του τείχους δόθηκε σε μεγάλο βαθμό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ενώ χτίζονται τείχη, η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι δεν διαθέτει τους πόρους για την παροχή επίσημης εκπαίδευσης για όλα τα παιδιά των προσφύγων. Ο προϋπολογισμός που επενδύθηκε για την κατασκευή τειχών ισοδυναμεί με τον μέσο ετήσιο μισθό 1352 δασκάλων στην Ελλάδα. Το πώς η Ελλάδα επιλέγει να επενδύσει αυτό το ποσό λέει πολλά.
Οι τοίχοι επηρεάζουν δραματικά την καθημερινή ζωή και την ευημερία των ανθρώπων. Επιπλέον, στέλνουν το ξεκάθαρο μήνυμα ότι οι πρόσφυγες δεν είναι ευπρόσδεκτοι εδώ και όσο παραμένουν θα αντιμετωπίζονται ως κρατούμενοι.
Πείνα και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Η μετατροπή των προσφυγικών καταυλισμών σε φυλακές δεν είναι το μόνο μέτρο που έχει λάβει το ελληνικό κράτος για να αποθαρρύνει τους πρόσφυγες από το να προσπαθήσουν να βρουν ασφάλεια στη χώρα. Τον περασμένο Ιανουάριο, η μηνιαία οικονομική στήριξη μειώθηκε από 150 ευρώ σε 44,50 ευρώ ανά ενήλικο αιτούντα άσυλο. Η μείωση των κοινωνικών επιδομάτων που εφαρμόστηκε τον Ιανουάριο τέθηκε σε ισχύ μετά από τρεις μήνες κατά τους οποίους δεν χορηγήθηκαν χρήματα σε άτομα στο πλαίσιο της διαδικασίας ασύλου. Αυτό το επίπεδο θράσους δεν μας σοκάρει πια. Αυτό που μας απασχολεί, ωστόσο, είναι η εντύπωση ότι κανείς στην Ευρώπη δεν φαίνεται να ρωτά πού πήγαν τα χρήματα που υποτίθεται ότι θα επέτρεπαν σε άνδρες, γυναίκες και παιδιά να αγοράσουν τρόφιμα, είδη υγιεινής, ρούχα και άλλα απαραίτητα.
Ο προϋπολογισμός που επενδύθηκε για την κατασκευή τειχών ισοδυναμεί με τον μέσο ετήσιο μισθό 1352 δασκάλων στην Ελλάδα.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, μια συνέπεια αυτής της περικοπής των επιδομάτων είναι ότι περίπου το ένα τρίτο των αιτούντων άσυλο που ζουν σε ελληνικούς προσφυγικούς καταυλισμούς πιστεύεται ότι υποφέρουν από πείνα . Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για αυτή την κατάσταση. Είναι απόλυτη ντροπή και εντελώς απαράδεκτη.
Μεταξύ της 1ης Μαρτίου 2020 και της 31ης Ιανουαρίου 2022, τουλάχιστον 26.755 άτομα υπέστησαν παράνομες απωθήσεις από τους ελληνικούς συνοριακούς ελέγχους στη θάλασσα, που έθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή, την υγεία, την ασφάλεια και την ελευθερία τους. Κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης περίπτωσης παράνομων απωθήσεων, που σημειώθηκε κατά μήκος των χερσαίων συνόρων Ελλάδας και Τουρκίας στις αρχές Φεβρουαρίου, αφού τουλάχιστον 12 άτομα πάγωσαν μέχρι θανάτου . Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Σοϊλού κατηγόρησε τους Έλληνες συνοριοφύλακες ότι πρώτα αφαίρεσαν τα παπούτσια και τα ρούχα τους σε μια ομάδα 22 ατόμων και στη συνέχεια τους απώθησαν πίσω στην Τουρκία. Ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης Μηταχάρη το διέψευσε.
Θυμόμαστε την αλληλεγγύη
Το γεγονός ότι οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται με αυτόν τον τρόπο και ότι ζουν υπό τις συνθήκες που περιγράφονται σε αυτό το άρθρο δεν οφείλεται σε έλλειψη υποδομών ή πόρων. Είναι, δυστυχώς, πολιτικά σκόπιμο. Οι σημερινές εκφράσεις αλληλεγγύης από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες προς τους πρόσφυγες από την Ουκρανία πρέπει να αναζωπυρώσουν τον λόγο για την απάντηση της Ευρώπης στους πρόσφυγες γενικότερα.
Η συζήτηση πρέπει να ενθαρρύνει ένα νέο επίπεδο λογοδοσίας και αλληλεγγύης προς τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο, που έχουν περάσει τους τελευταίους μήνες και χρόνια της ζωής τους σε μερικά από τα πιο σκοτεινά μέρη που έχει δημιουργήσει η ήπειρός μας. Η μεταχείριση των ανθρώπων με σεβασμό και αξιοπρέπεια, η προώθηση της ένταξης και η παροχή δομών που τους επιτρέπουν να συμμετέχουν ενεργοί πολίτες θα είχε τελικά θετική επίδραση σε όλους μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου