Πέμπτη 15 Φεβρουαρίου 2018

Αέρηδες

Επισκέψιμοι οι «Αέρηδες» της Ρωμαϊκής Αγοράς


Σύμφωνα με δελτίο τύπου του Υπ.Πολιτισμού (17-8-2016) ,οκληρώθηκαν οι εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης και το Ωρολόγιο του Κυρρήστου (Ωρολόγιον του Ανδρονίκου) , αποδίδεται στο σύνολό του, για πρώτη φορά στη νεότερη ιστορία, στους επισκέπτες του χώρου και την επιστημονική κοινότητα.

Το ωρολόγιο του Κυρρήστου είναι το σημαντικότερο μνημείο της Ρωμαϊκής Αγοράς ,στην Αθήνα ,γνωστό και ως «Αέρηδες» Το ωρολόγιο του Κυρρήστου κατασκεύασε ο 'Ελληνας αστρονόμος Ανδρόνικος από την Κύρρο της Μακεδονίας το πρώτο μισό του 1ου αιώνα π.χ 

Κατά την πρωτοχριστιανική περίοδο χρησιμοποιήθηκε ως καμπαναριό βυζαντινής εκκλησίας. Κατά τον 15ο αιώνα το μνημείο περιγράφεται από τον περιηγητή Κυριακό Αγκωνίτη ως ναός του Αιόλου. 

Μετά την εκκένωση της Αθήνας από τα στρατεύματα του Φραντσέσκο Μοροζίνι και την ανακατάληψή της από τους Τούρκους, το κτίριο αυτό μετατράπηκε σε Τεκέ (τουρκικά: μουσουλμανικό μοναστήρι) από Δερβίσηδες που είχαν έλθει από διάφορα μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και εγκαταστάθηκαν σε αυτό. 

Στην αρχή, οι δερβίσηδες ήταν ανυπάκουοι και δημιουργούσαν αρκετά προβλήματα στην οθωμανική διοίκηση. Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο τότε βοεβόδας της Αθήνας Χασεκής αναγκάστηκε με στρατό να τους καθυποτάξει, απειλώντας τους πως αν δεν ακολουθήσουν τις σχετικές διατάξεις της διοίκησης θα τους εκδίωκε. Έτσι παρέμειναν περιορισμένοι εντός του κτιρίου, συντηρούμενοι με κοινή δαπάνη από εισφορές μουσουλμάνων κατοίκων που έτρεφαν γι' αυτούς μεγάλο σεβασμό. 

Στον Τεκέ φιλοξενούνταν επίσης και ανώτατοι ιερουργοί του μουσουλμανικού δόγματος που έφθαναν στην Αθήνα. Κατά τη περίοδο αυτή ο πύργος θάφτηκε κατά το μισό του ύψος, και ίχνη αυτού φαίνονται ακόμη στο εσωτερικό του, ενώ ακόμη υπάρχουν τουρκικές επιγραφές στα τοιχώματα. Ανασκάφηκε πλήρως κατά τον 19ο αιώνα από την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρεία. 

Ο Γάλλος περιηγητής Κόμης ντε Φορμπέν που επισκέφθηκε την πόλη το 1817 βρήκε το ωρολόγιο του Κυρρήστου να κατέχεται από τους Δερβίσηδες που διακρίνονταν για την ομορφιά τους και τη σεμνότητα του ήθους τους αλλά ήταν ιδιαίτερα αυθάδεις σε κάθε είδους δεσποτική διοικητική Αρχή. Οι Δερβίσηδες παρέμειναν εδώ μέχρι το 1821 οπότε και η Αθήνα καταλήφθηκε από τους Έλληνες, με αποτέλεσμα να διαφύγουν άλλοι στην Εύβοια και άλλοι στη Μικρά Ασία. Γεγονός πάντως είναι ότι η παρουσία και διαμονή τους στη μνημείο το διέσωσε από ποικίλες καταστροφές, όταν αντίθετα φθάνοντας Ευρωπαίοι αρχαιολάτρες αφαιρούσαν και άρπαζαν αρχαιότητες.Ο Βρετανός κόμης Έλγιν π.χ ήθελε να μεταφέρει ολόκληρο το κτίριο στη Βρετανία και μάλιστα είχε καταστρώσει ολόκληρο σχέδιο.... 
Ο Βρετανός κόμης ήθελε να μεταφέρει ολόκληρο το κτίριο στη Βρετανία και μάλιστα είχε καταστρώσει ολόκληρο σχέδιο.... 

Από όταν περιήλθε στα χέρια των Ελλήνων συμπεριελήφθη στις αρχαιότητες και στους αρχαιολογικούς χώρους της Αθήνας. Η δε συνοικία που αναπτύχθηκε γύρω του ονομάζεται ομοίως συνοικία Αέρηδες.

Οι Αέρηδες σε γκραβούρα τον 18ο αιώνα
 Το μνημείο

Πρόκειται για ένα οκταγωνικό πύργο, ίσως το μοναδικό στην Ελλάδα, ύψους 13,5 μ. και διαμέτρου
8 μ. Βρίσκεται πάνω σε τρεις μαρμάρινες βαθμίδες, έχει κωνική κεραμοσκεπή στέγη, ενώ αρχιτεκτονικά τη μορφή του συμπληρώνουν ένα κυλινδρικό πρόσκτισμα στη νότια πλευρά και δύο κορινθιακά πρόπυλα στα βορειοδυτικά και βορειοανατολικά.

 Στη κορυφή της στέγης φέρονταν ένας ορειχάλκινος ανεμοδείκτης υπό μορφή Τρίτωνα ο οποίος περιστρεφόμενος έδειχνε, κρατώντας δείκτη, τη κατεύθυνση ενός από τους οκτώ κύριους ανέμους που επικρατούσε κατά την παρατήρησή του. Οι άνεμοι αυτοί προσωποποιημένοι φέρονται ανάγλυφοι να ίπτανται (φτερωτοί) στο άνω μέρος κάθε πλευράς του πύργου, φέροντας ο καθένας και ιδιαίτερο σύμβολο. Τα ονόματά τους φέρονται χαραγμένα κάτω από το αντίστοιχο τμήμα του οκταγωνικού γείσου και οι άνεμοι είναι: ο Βορρέας (βόρειος), ο Καικίας (βορειοανατολικός), ο Απηλιώτης (ανατολικός), ο Εύρος (νοτιοανατολικός), ο Νότος (νότιος), ο Λιψ (Λίβας, νοτιοδυτικός), ο Ζέφυρος (δυτικός), και ο Σκίρων (βορειοδυτικός). Κάτω δε από κάθε τέτοια ανάγλυφη προσωποποίηση εγχάρακτες ακτίνες κατά διάφορους σχηματισμούς αποτελούσαν αυτούσια ηλιακό ρολόι.

Ειδικότερα για τον υπολογισμό της ώρας σε ανήλιες ημέρες υπήρχε μέσα στο κτίσμα ιδιαίτερη εγκατάσταση υδραυλικού ρολογιού. Τούτο συνάγει στο συμπέρασμα πως ο κατασκευαστής του μνημείου συνδύασε τις εφευρέσεις προηγουμένων κατασκευαστών ρολογιού, όπως του Αρχιμήδη, του Κτησίβιου καθώς και του Φίλωνα. Μάλιστα όπως σημειώνει ο Ουάρρωνας, στη νότια πλευρά του οικοδομήματος υπήρχε δοχείο κυλινδρικού σχήματος με νερό που παρεχόταν μέσω αγωγού από πηγή της βόρειας πλευράς της Ακρόπολης. Ο δε Βιτρούβιος ονομάζει το μνημείο αυτό “Πύργο των Ανέμων” καθώς το περιγράφει με πολλές λεπτομέρειες. Τέλος η εξωτερική μορφή του μνημείου κατατάσσεται στον κορινθιακό ρυθμό (εκ των κιονοκράνων) ενώ το εσωτερικό του σε δωρικό ρυθμό (βαρύ αυστηρό). Συνέχεια του κτιρίου ΝΑ ήταν το Αγορανομείο επί πολυβάθμιτης μαρμάρινης βάσης.
Το μνημείο  θεωρείται ο αρχαιότερος μετεωρολογικός-ωρομετρικός σταθμός του κόσμου.

Απηλιώτης (Λεβάντες), ο ανατολικός άνεμος. Φέρνει ήπια βροχόπτωση που είναι ευεργετική για τις καλλιέργειες.
 Βορέας (Βοριάς ή Τραμουντάνα), ο βόρειος άνεμος. Δυνατός ψυχρός και συχνά θυελλώδης άνεμος.
Καικίας (Μέσης ή Γραίγος), ο βορειοανατολικός άνεμος. Υγρός και ψυχρός, φέρνει χιόνι και καταιγίδες
Εύρος (Σιρόκος), ο νοτιοανατολικός άνεμος. Στην Αθήνα είναι υγρός και φέρνει πολλή βροχή.
Νότος (Νοτιάς ή Όστρια), ο νότιος άνεμος. Είναι πολύ υγρός
Λίβας (Γαρμπής), ο νοτιοδυτικός άνεμος. Φυσάει από τον Σαρωνικό κόλπο προς τον Πειραιά.
Ζέφυρος (Πουνέντες), ο δυτικός άνεμος. Το καλοκαίρι φέρνει υγρασία, αλλά την άνοιξη είναι ευχάριστος, ζεστός και ευεργετικός για τη γεωργία
Σκίρων (Μαΐστρος ,Μαϊσρτλάλι ή Μπάτης), ο βορειοδυτικός άνεμος. Ο πιο ξηρός που φυσάει στην Αθήνα. Είναι πολύ ψυχρός τον χειμώνα αλλά το καλοκαίρι είναι δυνατός, πολύ ζεστός και συχνά συνοδεύεται από αστραπές. Είναι επιβλαβής για τις καλλιέργειες και επηρεάζει την υγεία των κατοίκων
πηγές :anaskafi.blogspot
yppo.gr
wikipedia
φωτογραφίες :el.travelogues.
Χρονολογία έκδοσης
1770 Έκδοση LE ROY, Julien David

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου